Tổ Tiên Là Ai? Một Lời Chào, Một Con Đường Trở Về Nguồn Cội

“Con chào ông bà Nội, con chào ông Ngoại.”

Đó là câu nói quen thuộc mỗi lần hai cô con gái nhỏ của Tư bước vào nhà, chắp tay cúi chào trước bài vị của bố mẹ chồng và bố Tư — những người thân thương đã sớm khuất bóng.

Nhưng đây không chỉ là một lời chào lễ nghi.
Đó là cách Tư gieo vào tâm hồn con trẻ những hạt mầm đầu tiên về tổ tiên, về cội nguồn, về nơi mình đã được sinh ra.

Tiếng chào ấy, tưởng chừng đơn sơ, nhưng trong khoảnh khắc ấy, một sợi dây thầm lặng đã nối đứa trẻ với tầng tầng lớp lớp ký ức xa xưa.
Chỉ cần một bước dừng lại, một ánh mắt lắng đọng trước bàn thờ nghi ngút khói, cũng đủ để đưa ta trở về nguồn cội thẳm sâu — nơi những người chưa từng gặp mặt vẫn hiện hữu trong từng hơi thở mình.

Vậy, tổ tiên là ai?

Tổ tiên không chỉ là ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác mà ta từng biết mặt.
Tổ tiên là những bàn tay từng trồng cấy, từng gìn giữ đất đai, từng bồng bế đàn con cháu qua những mùa đói rét.
Là những con người thầm lặng chống chèo giữa dòng đời, dẫu không lưu danh sử sách, vẫn để lại cho ta một bầu trời quê hương.

Trong đạo lý người Việt, có một cách gọi trang nghiêm và thấm đẫm lòng biết ơn: Cửu Huyền Thất Tổ.
“Cửu Huyền” là chín đời huyết thống tổ tiên, tính từ mình mà ngược lên: cha mẹ, ông bà, cụ kỵ và những đời xa hơn.
“Thất Tổ” là bảy đời tổ tiên được tôn kính, bao gồm cả bên nội lẫn bên ngoại.
Không phân biệt sang hèn, chẳng màng vai vế, chỉ cần là người đã góp phần tạo dựng dòng chảy đời ta, đều xứng đáng được tôn thờ, tưởng nhớ.

Cửu Huyền Thất Tổ không chỉ là con số, mà còn là biểu tượng cho sự nối dài bất tận giữa người đang sống và người đã khuất — một mối dây liên kết thiêng liêng, âm thầm nhưng mãnh liệt.

Có những điều không cần phải giảng giải bằng sách vở.
Chỉ cần một lần trẻ con theo chân cha mẹ về quê giỗ họ, đứng lặng bên nấm mồ cũ, thắp một nén nhang nghiêng mình trước gió.
Chỉ cần khi bưng bát cơm đầu năm, ta khẽ chắp tay cảm tạ.
Chỉ cần mỗi độ xuân về, ta lặng lẽ nhìn làn khói hương bay nghi ngút, nghe lòng mình vọng lên tiếng gọi âm thầm của những người đi trước.

“Cây có gốc mới nở cành xanh lá,
Nước có nguồn mới biển cả sông sâu…”

Tổ tiên là ngọn nguồn của sự sống, là dòng sữa tinh thần nuôi dưỡng tâm hồn ta giữa bao biến đổi cuộc đời.
Nhớ tổ tiên, không chỉ là hoài niệm về một người đã mất, mà còn là lời tự nhắc: ta không phải đứa trẻ mồ côi giữa thế gian này.

Vậy khi trẻ con hỏi: “Tổ tiên là ai?”,
hãy mỉm cười, dắt tay chúng lại gần bàn thờ, thắp một nén nhang, rồi khẽ nói:
“Con là trái chín của một vườn cây cổ thụ.
Con là tiếng vọng kéo dài từ bao thế hệ yêu thương.”

Từ ánh mắt lắng đọng hôm ấy, đứa trẻ sẽ lớn lên, mang theo một con đường nhỏ trong lòng — con đường luôn dẫn về nguồn cội, dẫu mai này có đi qua bao ngã rẽ cuộc đời.

Nếu có một lúc nào đó, khi đứng trước làn khói hương bay nghi ngút,
bạn cũng thấy lòng mình khẽ dâng một lời tri ân không thành tiếng,
hãy ghé lại cùng Tư, lắng nghe về một nghi thức giản dị mà thấm đượm tình thân:
Cúng ngày 14 – Cúng Cửu Huyền Thất Tổ.